Honing

Honing is een zoete, goudkleurige stroopachtige substantie. Honing wordt geproduceerd door honingbijen. De bijen verzamelen nectar uit bloemen, waar ze honing uit produceren. De samenstelling van honing is 76-80% glucose, 17-20% water, verder bevat het nog fructose, pollen, was en minerale zouten. De samenstelling en het uiterlijk hangt samen met de soort bloem welke gebruikt is.

De bijen leven in kolonies. Per jaar produceert een bijenkolonie 27-45 kg honing. Voor elke kilogram honing is 4 kg nectar benodigd. De bijen maken kant-en-klare honing in de bijenkorven. Deze honing is echter donkerder en troebel. Slechts 5% van de totale honingmarkt bestaat uit onbehandelde honing. Het productieproces van behandelde honing is hieronder weergegeven.

Productieproces honing

Verzamelen nectar

De bijen zuigen nectar uit bloemen en verzamelen dit in een honingzakje in de buik. Hiertoe wordt de nectar door het lichaam getransporteerd. Tijdens het transport wordt water uit de nectar onttrokken. Bovendien worden enzymen aan de nectar toegevoegd. Als de bij voldoende nectar verzameld heeft keert hij terug naar de bijenkorf. Daar leegt hij het honingzakje in een lege cel van de honingraat. Enkele bijen vullen samen een cel en sluiten het af met een laagje bijenwax.

Legen van honingraten

De bijenhouder kan de bijenkorf legen als deze genoeg gevuld is. Hiertoe moet ten minste twee derde van de cellen afgesloten zijn met een laagje bijenwax. Dit kan gecontroleerd worden door de honingraten te schudden: als veel honing uit de cellen komt zijn deze nog niet afgesloten.

Om de honing uit de cellen te kunnen halen, moet de bijenhouder de honingraten uit de korf halen. Er zijn drie methoden om dit te doen. Als eerste kunnen de bijen simpelweg uit de korf gejaagd worden. De kans op boze bijen is hierbij echter groot. Als tweede kunnen de bijen verdoofd worden met rook. Nadeel is dat de bijen eerst proberen zo veel mogelijk honing te 'redden'. Ze openen hiertoe de cellen en nemen zo veel mogelijk mee. Als derde methode kan enkele uren voor het legen een scheidingsbord aangebracht worden tussen de broed- en de honingruimte. Als de koningin van de kolonie zich in de broedruimte bevindt gaan alle bijen daar naartoe en niet meer terug.

Vrij maken van honing

Nadat een van bovenstaande methoden toegepast is, kunnen de honingraten gemakkelijk verwijderd worden. De laagjes was worden met een schraper van de cellen afgehaald. Hierbij is het belangrijk dat de cellen zelf niet beschadigd worden. Vervolgens worden de honingraten in een centrifuge gehangen. Deze centrifuge draait zo snel rond dat de honing uit de cellen geslagen wordt. Om de honingraten niet te beschadigen wordt bij een lage snelheid begonnen.

Transport naar de fabriek

Bovenstaande stappen vinden alle bij de bijenhouder plaats. Nadat de ruwe honing verkregen uit de korven is, wordt de honing naar de fabriek getransporteerd voor verdere bewerking.

Verhitten

In de fabriek krijgt de honing twee hittebehandelingen. Beide verhittingsstappen hebben het zuiveren van de honing als doel.
Als eerste wordt de honing verhit tot 50°C. De kristallen die zich al in de honing gevormd hebben, smelten. De honing wordt 24 uur bij deze temperatuur gehouden. Ongewenste bestanddelen als bijendeeltjes en pollen drijven op en kunnen van de honing afgeschept worden.
Als tweede verhittingsstap wordt de honing zeer snel verhit tot 75°C, door een filter gevoerd en weer snel afgekoeld tot 50°C. Deze totale duur van deze tweede stap is maar 7 seconden. In de filter blijven ongewenste delen achter. De honing wordt verhit, omdat deze dan meer vloeibaar is en gemakkelijker door de filter loopt.

Tijdens de reinigende verhittingsstappen verliest de honing enkele gezonde bestanddelen, de heldere en licht gekleurde honing is echter meer geliefd.

Bottelen

De honing is nu klaar om gebotteld te worden. De temperatuur van de honing is bij het bottelen nog 50°C. De honing is bij deze temperatuur minder viskeus dan bij kamertemperatuur; afvullen gaat dan beter. Honing wordt over het algemeen afgevuld in glazen potten. De houdbaarheid van de honing is door het hoge suikergehalte, en dus de lage a_w, enkele maanden tot een jaar. De houdbaarheid is microbiologisch onbeperkt. De maximale houdbaarheid wordt met name bepaald door smaakafwijkingen die op termijn kunnen ontstaan door oxidatie, enzymatische reacties of kristallisatie van de suikers.